Enflasyon, genel olarak bir ekonomide tüketim mal ve hizmetlerin genel fiyat düzeyinin sürekli bir şekilde yükselmesini ifade eden bir ekonomik terimdir. Enflasyon, para biriminin satın alma gücünün azalması anlamına gelir. Yani, aynı miktar parayla daha az mal ve hizmet satın alınabilir hale gelir.
Enflasyonun oluşmasında birkaç faktör etkilidir:
- Talep Enflasyonu: Talep enflasyonu, talep artışının, ürün ve hizmetlere olan talebi aşırı derecede artırarak fiyatları yükseltmesi durumudur. Talep artışı genellikle ekonominin büyümesi, tüketici harcamalarındaki artış veya diğer talep artışı yaratan faktörlerle ilişkilidir.
- Maliyet Enflasyonu: Maliyet enflasyonu, üretim maliyetlerindeki artışın neden olduğu fiyat artışlarını ifade eder. Üretimde kullanılan faktörlerin (işgücü, enerji, hammadde vb.) maliyetinin artması, üretici fiyatlarını yükseltebilir. Bu maliyet artışları genellikle tüketicilere yansıtılır.
- Para Arzındaki Artış (Monetarist Teori): Enflasyonun bir diğer nedeni de para arzındaki aşırı artıştır. Merkez bankaları tarafından piyasaya sürülen fazla miktarda para, talep artışına neden olabilir ve bu da fiyatları yükseltebilir.
- Dış Ticaret ve Döviz Kuru: Bir ülkenin dış ticaret dengesi ve döviz kuru da enflasyonu etkileyebilir. Dış ticaret açığı, dışarıdan ithal edilen mal ve hizmetlerin fiyatlarını artırabilir. Ayrıca, düşük döviz kuru, ithalatın maliyetini artırarak enflasyona katkıda bulunabilir.
Enflasyon, ekonomik istikrar üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Özellikle yüksek ve öngörülemeyen enflasyon, gelir dağılımını bozabilir, tasarrufları eritebilir ve ekonomik planlamayı zorlaştırabilir. Bu nedenle, merkez bankaları ve hükümetler genellikle enflasyonu kontrol altında tutmak için politika önlemleri alırlar.